Het nieuws loopt er van over. Mubarak is over en uit. Einde autocratie, begin van democratie. Met alle onzekerheden in Egypte en de regio, die zeker zorgelijk is, toch diep respect dat en masse kiest voor hervormingen, en uitstel ook niet meer tolereert.
De plotseloosheid waarmee dit uit de lucht komt vallen, verbaast me. Maar ik denk dat Europa en de VS luid en duidelijk moeten maken dat wij het Egyptische volk omarmen en de risico's op de koop toe nemen. Europa, vind ik, zou in navolging van de Turkse regering die al wèl positief op de stappen van de Egyptenaren heeft gereageerd, snel hetzelfde moeten doen. Als Europa, bij monde van het Europees parlement. Obama kan eigenlijk ook niet langer achter blijven, maar stelde zich vanavond nog neutraal op. De heerschappij van een emotionele Mubarak, die in elk geval in september niet aan wil blijven, is voorbij, en daarmee de chantage dat de VS òf de autocratie van Mubarak moest respecteren, òf dat de macht anders door fundamentalistische islamieten zou worden overgenomen, ook. Egypte heeft recht op onderwijs, op het vrij uiten van mening, op godsdienstvrijheid. En Egypte eist dat recht nu op. Of dat goed is voor ons, is de vraag niet bij de Egyptenaren. De Egyptenaren kiezen voor wat goed is voor hen. Het zal beslist geen tweede Iran worden, tenzij de islamitische broederschap de macht zal grijpen, zal dat niet gebeuren. Er zijn in Egypte veel seculieren, mensen zonder in elk geval fundamentele religieuze overtuigingen, en er zijn Christenen, een minderheid, maar dat is niet waar het om gaat. Dat zie je ook in de demonstraties, waarin een miljoen (!) mensen van uiteenlopende groeperingen, jong en oud, geletterd en ongeschoold, traditioneel of modern, en - ook opvallend - man èn vrouw - schouder aan schouder zich sterk maken met een passie die er van af spat.
Een stokoude vrouw, die zegt dat Mubarak de laatste der farao's was. Die zich groter acht dan welke demonstratie van wat voor formaat dan ook. Maar die met grote stelligheid en vlammende ogen juicht: "but he failed! HE FAILED!" Mensen die, omdat treinen en metro's stil waren gelegd, gewoon maar lopend naar het plein waar de demonstratie werd gehouden zijn gekomen en naar eigen zeggen als het moet een jaar zullen blijven. Er is geen terug meer denkbaar. Nu ben ik een passioneel mens, dus de tranen sprongen me in de ogen toen ik de TV beelden zag. Net als destijds bij de Muur, toen Oostberlijners letterlijk met hun blote handen begonnen deze af te breken. We weten allemaal waar dat toe leidde. De val van het communistisch oostblok als geheel. Vandaag wordt geschiedenis geschreven. En dat gaat altijd gepaard met negatief nieuws, zoals plunderingen van kunstschatten van onschatbare waarde, misbruik van macht, intriges en manipulaties. Maar vandaag wordt geschiedenis geschreven op een manier die je in een mensenleven maar weinig ziet. Het kan het begin zijn van een machtsverschuiving in de wereld, van vergaande instabiliteit, maar het kan óók leiden tot verdere democratisering van het autocratische Midden Oosten. Einde Algerijnse Maffia, Tunesië was zich voor Egypte al aan het onttrekken van de autoritaire macht, De Jordaanse koning is al in actie, heeft de regering de wacht aan gezegd en een nieuwe premier aangesteld. Syrië, Saoedi Arabië zouden kunnen volgen. En Iran? Het zou heel goed kunnen dat de schijnoverwinning van de laatste verkiezingen, die met geweld en dreigementen werd afgedwongen, alsnog afgestraft zal worden. Dus ook veel grotere stabiliteit op enige termijn in de regio rond het Suez kanaal, zou wel eens in het verschiet kunnen liggen. Buitengewoon spannend allemaal. Het is nu 11 over 12, kort na middernacht. Ik blijf nog even op. Want terwijl ik zit te schrijven, hoor ik net dat over een halfuur een reactie van Obama wordt verwacht.
En aangezien de nederlandse televisie de traditie om Paul en Witteman te herhalen en te herhalen en nog eens te herhalen doorzette, ben ik overgeschakeld naar CNN. Helaas, Obama vindt wèl dat er nu een begin moet worden gemaakt met de hervormingen, maar rept niet over het vertrek van Mubarak, iets dat door de Egyptenaren ongetwijfeld zal worden opgevat als dat de VS Egypte wederom in de kou laat staan. Ongetwijfeld, en dat werd óók gezegd door Obama, zei hij dat om in een orderlijke, zo stabiel mogelijke situatie zeker te stellen. Waarin verschillende geluiden zouden kunnen worden gehoord, democratische verkiezingen kunnen worden gehouden, en vooral ook de noden en wensen van de Egyptische bevolking zou moeten worden meegenomen. De bedoeling was dus goed. Alleen jammer, een gemiste kans, zo zullen de Egyptenaren in hun staat van razernij en hartstochtelijke zin in vrijheid het niet opvatten. Laat Europa het morgen alsjeblieft beter doen. Wel zag ik nog dat Mubarak intussen heeft toegezegd dat hij zal aandringen "to speed up the elections", en dat hij zal sterven in Egypte. Dat is nog maar zeer de vraag, of hij moet er zelf een eind aan maken voor hij het land uit wordt gewerkt.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten